“Tey, sum Hann frammanundan tilskilaði, kallaði Hann við” (Róm. 8:30). Vit sóu, at Gud kendi menniskju frammanundan og tilskilaði tey at líkjast Jesusi. Hesi menniskju “kallaði Hann við; tey, sum Hann kallaði, rættvísgjørdi Hann við” (8:30). Tað vil siga, at triðja lið (kall) og fjórða lið (rættvísgering) kunnu ikki støkka sundur. Ein, sum verður kallaður, verður neyðturviliga eisini rættvísgjørdur. Á sama hátt sum, at ein, ið verður rættvísgjørdur, verður neyðturviliga eisini dýrdargjørdur. Hetta er tað, sum ætlan Guds sigur. So hvat er hetta fyri eitt kall, sum hevur rættvísgering við sær?

Eg ætli mær í hesum partinum at vísa á, at hetta er eitt árinamikið kall, sum altíð útinnir tað, sum tað kallar ein til. Tá ið Gud kallar ein syndara eftir ætlan Síni, ein, sum Hann frammanundan kendi, so verður syndarin rættvísgjørdur og dýrdargjørdur. Paulus sigur við samkomuna í Tessalonika: “Vit vita jú, at tit eru útvaldir, tit brøður, elskaðir av Gudi” (1. Tess. 1:4). Hvussu visti Paulus, at tey vóru útvald av Gudi? Paulus fekk nógvar opinberingar frá Harranum, so kundi Harrin havt opinberað honum tað? Ja, men tað er ikki grundin til at Paulus visti tað. Paulus sigur sjálvur, hvussu hann visti tað. So vit spyrja Paulus: Hvussu veitst tú, at tey eru útvald? Hann svarar:

“Tí evangelium okkara kom ikki bert í orðum til tykkara, nei, í kraft og Heilaga Andanum og við fullari vissu. Tit vita eisini, hvussu atburður okkara var tykkara millum fyri tykkara skuld. Og tit gjørdust eftirfylgjarar okkara – ja, eftirfylgjarar Harrans, táið tit, mitt í stórari trongd, tóku móti orðinum við gleði í Heilaga Andanum” (1. Tess. 1:5-6).

Paulus visti, at tey vóru útvald og elskað av Gudi, av tí at evangeliið ikki kom til teirra bert í orðum. Tað sigur mær so mikið, at stundum kemur evangeliið til menniskju bert í orðum: “Tí mong eru kallað, men fá eru útvald” (Matt. 22:14). Her hava vit eitt annað kall, sum kemur til menniskju bert í orðum, men tey vraka evangeliið. Hetta er bert eitt útvortis kall. Hvussu kom evangeliið til teirra í Tessalonika? Tað kom til teirra “í kraft og Heilaga Andanum og við fullari vissu.” Hvørja ávirkan hevði tað á tey? Tey gjørdust eftirfylgjarar Harrans, og tey tóku móti tí við gleði í Heilaga Andanum. Hesi vóru kallað og útvalt. Paulus sigur við tey:

“Men skylda okkara er altíð at takka Gudi fyri tykkum, brøður, elskaðir av Harranum, at Gud frá upphavi valdi tykkum út til frelsu í halgan Andans og trúgv á sannleikan” (2. Tess. 2:13).

Gud hevði í upphavi útvalt tey til frelsu. Hvussu gjørdist hetta teimum veruligt? Paulus svarar:

“Til hetta kallaði Hann tykkum við evangelii okkara, fyri at tit skulu vinna dýrd Harra okkara Jesu Krists” (2:14).

Hetta er hitt árinamikla kallið, kallið eftir ætlan Guds. Gud kallaði tey við evangeliinum til hesa frelsu, sum Hann í upphavi hevði útvalt tey til—“tey, sum Hann kallaði, rættvísgjørdi Hann við” (Róm. 8:30). Tað, sum hendir í hjørtunum, tá menniskju verða kallað við hesum kallinum, síggja vit í Korintbrævinum. Har sigur Paulus:

“men vit prædika Kristus krossfestan – Jødum ástoyt og heidningum dárskap, men teimum, sum kallað eru, bæði Jødum og Grikkum, Kristus, kraft Guds og vísdóm Guds” (1. Kor. 1:23-24).

Paulus prædikaði evangeliið fyri Jødum, men teir vrakaðu tað, tí tað var teimum ástoyt. Hann prædikaði evangeliið eisini fyri heidningum, men teir vrakaðu tað eisini, tí tað var teimum dárskapur. Hví er hetta so? Tað er tí, at hitt náttúrliga menniskjað tekur ikki við tí, sum Anda Guds hoyrir til, tað er honum dárskapur (1. Kor. 2:14). Men, hví koma menniskju kortini til trúgv? Tí tey eru kallað av Gudi. Kallið broytir hugburð menniskjans mótvegis evangeliinum. Kallið ger, at evangeliið gerst einum kraft og vísdómur Guds. Hetta er, tá ið evangeliið kemur til ein syndara ikki bert í orðum, men í kraft Heilaga Andans, við tí úrsliti, at hann gerst eftirfylgjari Harrans. Um hetta hendir, so vita vit, at viðkomandi er útvaldur og elskaður av Gudi (1. Tess. 1:4-5).

Tað var Harrin sjálvur, sum álegði Paulusi at prædika evangeliið í Korint. Harrin vissaði Paulusi um, at Hann hevði mong fólk í Korint—bókstavliga stendur: Tí mong fólk eru Míni í býnum (Áps. 18:9-10). Hesi vóru Harrans og máttu hoyra evangeliið og verða kallað, tí tey vóru útvald av Gudi (1. Kor. 1:26-28). Hetta er hitt árinamikla kallið, sum letur upp hjørtuni at geva evangeliinum gætur. Tað er Harrin, ið kallar, tað er Harrin, ið letur upp hjarta til at geva evangeliinum gætur (Áps. 16:14). Tá ið evangeliið kemur til teirra, sum Gud hevur ætlað til ævigt lív, tá koma menniskju til trúgv (Áps. 13:48).

Kall og útveljing.

Gev tær far um, hvussu kall og útveljing eru greipað saman í skriftini.

 

“Leggið tykkum tí enn meiri eina við, brøður, at gera kall og útveljing tykkara føst!” (2. Pæt. 1:10).

“Men skylda okkara er altíð at takka Gudi fyri tykkum, brøður, elskaðir av Harranum, at Gud frá upphavi valdi tykkum út til frelsu í halgan Andans og trúgv á sannleikan. Til hetta kallaði Hann tykkum við evangelii okkara, fyri at tit skulu vinna dýrd Harra okkara Jesu Krists” (2. Tess. 2:13-14).

“sum frelsti okkum og kallaði okkum við heiløgum kalli, ikki eftir verkum okkara, men eftir tí, sum Hann sjálvur hevði sett Sær fyri, og eftir náðini, sum okkum varð givin í Kristi Jesusi frá ævigum tíðum” (2. Tim. 1:9).

“eins og Hann útvaldi okkum í Honum, áðrenn heimurin varð grundaður, at vera heiløg og ólastandi fyri ásjón Síni!... og upplýsa eygu hjarta tykkara til at skilja vónina, ið Hann hevur kallað tykkum til, hvussu ríkur í dýrd arvur Hansara er millum hini heiløgu” (Efs. 1:4, 18).

“Tí hyggið á kall tykkara, brøður! - Tit eru ikki mangir vísir eftir holdinum, ikki mangir mektigir, ikki mangir hábornir. Nei, tað, sum var heiminum dárskapur, útvaldi Gud Sær fyri at gera hinar vísu til skammar; tað, sum var heiminum veikt, útvaldi Gud Sær fyri at gera hitt sterka til skammar” (1. Kor. 1:26-28).

“Latið tykkum - sum hini útvaldu, heiløgu og elskaðu Guds - í hjartans miskunn, góðsku, eyðmjúkleika, spakføri, langmóð!... Friður Kristusar ráði í hjørtum tykkara, hann, sum tit eisini vórðu kallað til í einum likami - og verðið takksom!” (Kol. 3:12-15).

“Tí tá ið teir enn vóru óføddir og hvørki høvdu gjørt gott ella ilt, varð - fyri at ráð Guds eftir útveljingini skuldi standa fast, ikki av verkum, men av Honum, ið kallar…Og at verða slík kallaði Hann okkum við, ikki bert av Jødum, men eisini av heidningum” (Róm. 9:11, 24).

“Vit vita jú, at tit eru útvaldir, tit brøður, elskaðir av Gudi…og vitnaðu fyri tykkum, at tit máttu liva Gudi verdiga, sum kallaði tykkum til ríki Sítt og dýrd Sína” (1. Tess. 1:4; 2:12).

“útvald eftir fyrivitan Guds Faðirs, í halgan Andans, til lýdni og ásletting við blóði Jesu Krists. Náði og friður falli tykkum margfalt í lut!.. Nei, eftir hinum Heilaga, sum kallaði tykkum, skulu eisini tit verða heiløg í øllum atburði tykkara” (1. Pæt. 1:2, 15).

“Men Gud alrar náði, sum kallaði tykkum til ævigu dýrd Sína í Kristi Jesusi eftir líðing stutta tíð, Hann skal fullkoma, staðfesta, styrkja, grundfesta tykkum…Samkoman í Bábylon, útvald eins og tit, letur heilsa tykkum, somuleiðis Markus, sonur mín” (1. Pæt. 5. 10-13).

“...hini kallaðu, útvaldu og trúføstu...” (Op. 17:14).

Árinamikið kall.

Eg veit fullvæl, at orðið “árinamikið” í samband vil kall, ikki er at finna í Bíbliuni, men sannleikin, sum hetta orðið umboðar, er so sanniliga at finna í Bíbliuni, tað kunnu vit ikki siga annað. Men orðingin “kall eftir ætlan Guds,” og “heilagt kall” er at finna í Bíbliuni. Ætlan Guds sigur, at tey, sum Hann kallaði, rættvísgjørdi Hann við (Róm. 8:30). Eingin verður kallaður við hesum kallinum og ikki rættvísgjørdur, tað sigur Guds ætlan.

Vit hava eisini orðingina “heilagt kall” í Guds ætlan. Paulus sigur:

“[Gud] sum frelsti okkum og kallaði okkum við heilagum kalli, ikki eftir verkum okkara, men eftir tí, sum Hann sjálvur hevði sett Sær fyri, og eftir náðini, sum okkum varð givin í Kristi Jesusi frá ævigum tíðum. (2. Tim. 1:9).

Sum sagt, her føroyskar Victor grikska orðið protesis: sum Hann sjálvur hevði sett Sær fyri. Men orðið merkir ráð ella ætlan. Eg havi týtt hetta ørindi so:

“Sum frelsti okkum og kallaði okkum við heilagum kalli, ikki eftir verkum okkara, men eftir Síni egnu ætlan og náði, sum okkum varð givin í Kristi Jesusi, áðrenn tíðin byrjaði.”

Her síggja vit, at hitt heilaga kallið er eftir Guds egnu ætlan og náði, sum okkum varð givin í Kristi Jesusi, áðrenn tíðin byrjaði. Gud kallar syndarar eftir ella í samsvari við Sína egnu ætlan. Og hvat er ætlan Guds við hesum kallinum? At rættvísgera tann, sum Hann kallar. So, um ein verður kallaður í samsvari við Guds ætlan, men verður ikki rættvísgjørdur, so er Guds ætlan ikki lýtaleys; heldur ikki Gud sjálvur. Vit síggja eisini, at Gud kallar eftir ella í samsvari við náðina, sum okkum varð givin í Kristusi Jesusi, áðrenn tíðin byrjaði. Um ein syndari verður kallaður við hesum kallinum og ikki far lut í hesi náði, so er Guds egna náði ikki lýtaleys. Tí nevna vit hetta kallið: Hitt árinamikla kallið. Tað fremur altíð tað, tað kallar eftir; tað kann ikki svitast.

Kraftmikið kall.

Hetta er eitt kraftmikið kall. Hetta er eitt kall við dýrd og kraft Guds (2. Pæt. 1:3). Hetta kallið kallar ein úr myrkrinum inn í undurfulla ljós Guds (1. Pæt. 2:9). Hetta er eitt kall til frelsu (2. Tess. 2:13-14). Hetta kallið kallar syndarar til ríki og dýrd Guds (1. Tess. 2:12). Hetta er eitt kall til at verða eitt miskunnarílat, sum Gud sjálvur frammanundan hevði gjørt til reiðar til dýrd (Róm. 9:23-24). Hetta kallið kallar menniskju til hin æviga arv, ið lovaður var (Heb. 9:15) o.s.fr. 

Samkoman.

Tá ið tú lesur orðið samkoma í Nýggja Testamenti, er grikska orðið “Ekklesia” brúkt. Tað er sett saman av “ek,” sum merkir út og “kaleo,” sum merkir at kalla. Eitt Guds barn er bæði útvalt og útkallað. Tí verða Guds børn nevnd “hini kallaðu” (Jud. 1:1) ella “hini kallaðu Jesu Krists (Róm. 1:6) ella “hini kallaðu, útvaldu og trúføstu” (Op. 17:14).

Albin Jacobsen