Frelsuætlan Guds sigur, at tey, sum Hann frammanundan kendi, tilskilaði Hann eisini frammanundan at verða gjørd lík mynd Sonar Síns (Róm. 8:29). So er spurningurin: Hvat er tað grikska orðið, sum verður týtt til “frammanundan tilskilaði” á føroyskum? Grikska orðið er eitt samansett orð. Tað er sett saman av “pro,” sum merkir áðrenn ella frammanundan og “horitso,” sum merkir at áseta, gera av, avgera ella tað danska fastleggja. Av horitso kemur enska orðið: Horizon og danska horisont. Havsbrúgvin ella sjónarringurin er eitt mark millum himmalhválvið og jørðina, sum vit ikki fáa broytt.

Eg havi altíð havt ringt við at skilja, at prooritso (samansett dettur h-ljóðið burtur) kann á nøktandi hátt týðast tilskila á Føroyskum. Victor Danielsen kendi tað enska orðið “predestined” og uttan iva tað grikska eisini, og hann velur at føroyska tað “tilskilaði.” Jákup Dahl dugdi grikskt og hann týðir tað: Skilaði hann eisini til... Eg skrivaði til Jógvan í Lon Jacobsen, fyri at hoyra, hvat hann hevði at siga um merkingina á orðinum. Hann svaraði millum annað hetta: “Tað kann eisini merkja at leggja dent á ella áseta frammanundan.” So tað kann eisini merkja at áseta. Eg trúgvi, at hetta er merkingin, sum Victor og Dahl hava havt í huga, tá teir týddu Bíbliuna—at áseta ella gera av frammanundan.

Hetta orðið kemur fimm ferðir fyri í Nýggja Testamenti, og hvørja ferð hevur tað við frelsuætlan Guds at gera.

Dømir.

“Ja, av sonnum, í hesum býi hava teir tikið seg saman móti heilaga tænara Tínum, Jesusi, sum Tú salvaði – bæði Heródes og Pontius Pilatus, saman við heidningunum og fólkum Ísraels– til at gera tað, sum hond Tín og ráð Títt frammanundan høvdu gjørt av, skuldi henda” (Áps. 4:27-28).

Her verður “prooritso” føroyskað: Frammanundan høvdu gjørt av, skuldu henda. Tað, sum Heródes, Pilatus, heidningarnir og fólk Ísraels gjørdu, tað hevði hond Guds og ráð/ætlan Guds frammanundan (í ævinleikanum) gjørt av, skuldi henda—Gud “virkar alt eftir ráði vilja Síns.”

“Nei, vit tala vísdóm Guds, hin loynda, sum duldur var, og sum Gud frammanundan, frá ævigum tíðum, hevði ætlað okkum til dýrd” (1. Kor. 2:7).

Her verður tað føroyskað: Frammanundan (t.e. í ævinleikanum) hevði ætlað okkum til dýrd. Um vit týddu tað so: Nei, vit tala vísdóm Guds, hin loynda, sum duldur var, og sum Gud frammanundan, frá ævigum tíðum, hevði tilskilað okkum til dýrd. So hevði tað verið lætt hjá okkum at sett hetta í samband við ætlan Guds í (Róm. 8:28-39).

Hvørjum hevur Gud í ævinleikanum gjørt hetta til reiðar? Paulus svarar: “Teimum...sum elska Hann” (1. Kor. 2:9b). Hesi, sum elska Gud, hvørji eru tey? Tey, sum eru kallað og, sum Gud hevur útvalt Sær (1. Kor. 2:7-9). Hvørji eru tey, sum eftir ætlan Guds eru kallað og sum alt samvirkar til góða? Tey, sum Gud kallaði, hini útvaldu Guds sum elska Gud (Róm. 8:28-33).

“Tí í kærleika tilskilaði Hann okkum frammanundan at fáa sonakor hjá Sær við Jesusi Kristi, eftir fría ráði vilja Síns” (Efs. 1:5).

Her fáa vit at vita, at tað eru hini útvaldu, sum Gud í kærleika hevur tilskilað at verða synir ella børn Guds. Vit fáa enntá at vita, hví Gud útvaldi okkum í Jesusi—“Tí í kærleika tilskilaði hann okkum frammanundan t.e. í ævinleikanum ella áðrenn heimurin varð grundaður (Efs. 1:4-5).

“Í Honum hava vit eisini fingið arvalut, vit, ið frammanundan vóru ætlað til tað, eftir tí, ið Hann hevði sett Sær fyri, sum virkar alt eftir ráði vilja Síns” (Efs. 1:11).

Her er tað føroyskað: “Vit, ið frammanundan vóru ætlað til tað."

Eg havi týtt ørindi so:

“Í Honum hava vit eisini fingið arvalut, við tað at vit frammanundan vórðu tilskilað eftir ætlan Hansara, sum virkar alt eftir ráði vilja Síns” (Efs. 1:11).

Her síggja vit, at vit eru arvingar. Hvørji eru tey? Tey, sum frammanundan (í ævinleikanum) vórðu tilskilað eftir ætlan Guds.

So kemur tað tvær ferðir fyri í Róm. 8; ørindi 29 og 28. Hesi menniskju, sum Hann frammanundan tilskilaði, kallaði Hann við. Hvat er hetta fyri eitt kall?

Albin Jacobsen